Wellicht één van de meest beroemde megalithische monumenten ter wereld is die van Stonehenge, in het plaatsje Amesbury in de Engelse graafschap Wiltshire. Dit stenen monument dateert uit de ‘Jonge Steentijd’, vermoedelijk zo’n 2300 voor Christus. Onlangs ontdekte een team van internationale wetenschappers op bijna een ‘steenworp’ afstand van Stonehenge nog een steenformatie. Een formatie nog groter dan Stonehenge(!). Op een kleine drie kilometer van Stonehenge liggen ongeveer 100 stenen begraven onder het aardoppervlak. Archeologen vermoeden dat dit deze formatie stenen ongeveer 4000 jaar oud moeten zijn, en hiermee stammen uit het Neolithicum (ook wel ‘Nieuwe Steentijd’ genoemd).

De nieuw ontdekte 4,5 meter hoge stenen, omgedoopt tot ‘superhenge’, zijn ontdekt tijdens het vervaardigen van zogenoemde ondergrondse kaarten. De locatie van de stenen ligt in het historische plaatsje Durrington Walls. In tegenstelling tot Stonehenge, staat deze formatie stenen niet in een cirkel, maar juist in een rechte lijn. Deze lijn komt overeen met de baan van de zonnewende in de winter, op het moment dat de zon de meest zuidelijke positie ten opzicht van de aarde bereikt.

Originele opstelling

De wetenschappers en archeologen vermoeden dat de opstelling van hun vondst nog geheel origineel is. Naar alle waarschijnlijkheid gaat het om de grootste prehistorische ontdekking in Groot-Brittannië die nog geheel intact is en in originele staat verkeerd. Een bijzonder gegeven gezien in het gebied van Durrington Walls in het Neolithicum al behoorlijk wat volk woonde.

Wat is een ‘henge’?

Een henge is een rond/ovaal type aardwerk uit het Neolithicum tijdperk, dat bestaat uit een wal en greppel met één of meerdere doorgangen. Het woord ‘Stonehenge’ is vermoedelijk afkomstig van de (oud) Engelse woorden ‘stān’, wat ‘steen’ betekent, en ‘hencg’, wat in het Engels overeenkomt met ‘hinge’, in het Nederlands ‘scharnier’.

Dit laatste moet duiden op de ‘verbinding’ tussen de opstaande steenformatie. Een andere betekenis zou kunnen verwijzen naar het Engelse woord ‘hen(c)en’ wat ‘hangen’ of ‘galg’ betekend. Dit vanwege de galg-achtige vorm van de stenen.

Stonehenge werd vroeger onder ander andere gebruikt als begraafplaats. Volgens wetenschappers is het ook goed mogelijk dat de stenenformatie werden gebruikt voor bepaalde rituelen. Of dat ook het geval is bij de nieuw ontdekte henge is vooralsnog niet duidelijk.

Stonehenge en reconstrunctie van de nieuw ontdekte ‘Superhenge’

Stonehenge

Superhenge

Waar vind je nog meer historische steenformaties?

Naast Stonehenge vind je in Engeland ook steenformaties bij onder andere Avebury en de Castlerigg stone circle bij Keswick.

In Nederland heb je onze eigen ‘Hunebedden’ (ook wel Dolmens genoemd) in het Drentse plaatsje Rolde (zie foto). Ook in België (Dolmens & Menhirs), Schotland en het Franse Carnac en op het eiland Corsica vind je historische steenformaties.

Hunebedden bij Rolde